Patryk pyta: Odsadzanie prosiąt powoduje zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu przewodu pokarmowego. W jaki sposób można temu przeciwdziałać?

Żywienie prosiąt po odsadzeniu jest bardzo ważne, ale nie najważniejsze. Przede wszystkim należy za wszelką cenę zmniejszyć u prosiąt negatywne oddziaływanie stresu wywołanego odsadzaniem. W tym celu trzeba spełnić najbardziej wymagające warunki bioasekuracji (przenieść wszystkie prosięta do suchych, czystych i skutecznie zdezynfekowanych odrębnych pomieszczeń) oraz zadbać o odpowiednie w tych pomieszczeniach warunki środowiskowe (temperatura, wilgotność i wymiana powietrza). W utworzonych grupach (nie przegęszczać!) powinny być prosięta wyrównane pod względem masy ciała (przynajmniej dwie oddzielne grupy: większe i mocniejsze oraz drobniejsze i słabsze). Wszystkim odsadzonym prosiętom trzeba podać w pierwszych dniach po odsadzeniu specjalistyczną pełnoporcjową paszę zawierającą surowce pochodzenia mlecznego.

Wiemy, że funkcjonowanie przewodu pokarmowego i jego mikrobiota[1] są ściśle powiązane ze sobą i z ogólnym stanem zdrowotnym prosiąt. Ogromny wpływ na zmiany profilu mikrobioty przewodu pokarmowego, powodując zaburzenia w jego funkcjonowaniu u prosiąt odsadzonych, wywiera gwałtowna zmiana rodzaju pożywienia z mleka na pełnoporcjową suchą paszę, zawierającą różne surowce roślinne i zwierzęce. System trawienny przewodu prosiąt ssących, zorientowany pod względem enzymatycznym na trawienie mleka i przyswajanie zawartych w nim składników pokarmowych, nagle zmuszony jest do całkowitej zmiany w kierunku trawienia innego rodzaju węglowodanów, białek i tłuszczów oraz niektórych składników włókna.

Zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu przewodu pokarmowego trwają tak długo, jak długo trwać będzie inicjalizacja pełnego wytwarzania i wydzielania potrzebnych enzymów trawiennych oraz ukształtowanie się niezbędnej nowej mikroflory jelitowej, zdolnej do współdziałania w nowym środowisku przewodu pokarmowego. E. King (2012)[2] stwierdziła, że udział bakterii z rodzaju Lactobacillus w przewodzie pokarmowym prosiąt po odsadzeniu wynosi zaledwie 1% (przed odsadzeniem 42%), natomiast udział bakterii z rodzaju Clostridium wynosi 54% (przed odsadzaniem 34%); udział innych rodzajów bakterii wzrasta z 24 do 45%.

Wyniki przeprowadzonych badań pozwalają stwierdzić, że obok zmian w profilu mikrobioty silny wpływ na funkcjonowanie przewodu pokarmowego wywierają również hormony towarzyszące nadmiernemu stresowi (np. kortyzol, który pośrednio wpływa na integrację komórek nabłonka jelit i ich szczelność).

Warto też przypomnieć, że nadmierne i łapczywe pobieranie paszy przez prosięta odsadzone powoduje, że niestrawiona część spożytego pokarmu zostaje przesunięta do okrężnicy (część jelita grubego), gdzie następują niepożądane procesy fermentacyjne, w wyniku których powstające krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe powodują częste przypadki biegunki poodsadzeniowej.

Jednym z najskuteczniejszych sposobów pozwalających ustabilizować rozwój i kształtowanie się przyjaznej mikroflory jelitowej u prosiąt po odsadzeniu jest podanie im probiotyków (dobrej jakości!). Sprzyjają one odbudowaniu populacji wielu różnych pożytecznych bakterii, m.in. z rodzaju Lactobacillus. Mikroorganizmy zawarte w probiotykach kolonizują nabłonek przewodu pokarmowego przeciwdziałając zasiedlaniu bakterii chorobotwórczych. Wytwarzają też metabolity zakwaszające środowisko przewodu pokarmowego czy też posiadające właściwości hamujące wzrost niektórych bakterii, a nawet zdolne do ich zabicia (bakteriocyny).

Interesującym elementem pozytywnego oddziaływania na funkcjonowanie przewodu pokarmowego prosiąt po ich odsadzeniu są zawarte w paszy różne rodzaje włókna. Jeszcze do niedawna włókno zawarte w paszy traktowano jako jeden z czynników antyżywieniowych. Jednakże w wyniku szczegółowych badań stwierdzono, że niektóre frakcje węglowodanów nieskrobiowych sprzyjają zasiedlaniu nabłonka przewodu pokarmowego mikroorganizmami przyjaznymi, odpowiedzialnymi m.in. za prawidłowy przebieg procesów fermentacyjnych w jelicie grubym. Często te pożyteczne frakcje włókna wchodzą w skład prebiotyków, które razem z probiotykami tworzą coraz częściej stosowane synbiotyki.

Podawanie tlenku cynku prosiętom odsadzonym pozytywnie wpływa na rozwój bakterii z rodzaju Lactobacillus i zmniejsza wielkość populacji enterobakterii (wszechobecne, niechorobotwórcze drobnoustroje oportunistyczne, zdolne do zakażania zwierząt osłabionych lub chorych). Stosując dodatek tlenku cynku do paszy dla prosiąt należy jednak zachować odpowiednią ostrożność, bowiem zbyt wysokie dawki tlenku cynku w paszy dla prosiąt mogą sprzyjać powstawaniu groźnych szczepów bakterii wieloopornych.

Niestety, zbyt pospieszne stosowanie antybiotyków w sytuacji, kiedy pojawi się biegunka u prosiąt odsadzonych, powoduje wielkie spustoszenie w mikroflorze jelitowej. Gdy biegunka nie jest następstwem choroby, a często właśnie tak się dzieje, takie postępowanie może nawet sprzyjać zasiedlaniu przewodu pokarmowego bakteriami chorobotwórczymi (drobnoustroje oportunistyczne). A jeśli już trzeba podać prosiętom antybiotyk, należy zmniejszyć jego negatywne oddziaływanie poprzez równoległe podanie probiotyku, najlepiej łącznie z prebiotykiem w postaci synbiotyku.

Opr.: ACONAR