Wprowadzanie ścieków i wody do wód lub do ziemi oraz opłaty za te usługi wodne Ustawa z 20.07.2017 r. - Prawo wodne – dalej pr. wod. wprowadziła opłaty za usługi wodne, ustalając zasady naliczania tych opłat oraz górne jednostkowe stawki. Jednocześnie ustawa upoważniła Radę Ministrów do wydania rozporządzenia różnicującego jednostkowe stawki opłat za usługi wodne, w zależności m.in. od wymogów ochrony środowiska, stopnia degradacji poszczególnych obszarów i zasobów, potrzeby zapewnienia szczególnej ochrony zasobów wód podziemnych i wód jezior, a ponadto od potrzeby racjonalnego gospodarowania wodami opadowymi lub roztopowymi.
Rozporządzenie Rady Ministrów z 22.12.2017 r. w sprawie jednostkowych stawek opłat za usługi wodne – dalej r.j.s.o., określiło wysokość tych stawek, a także współczynniki różnicujące, przez które mnoży się te jednostkowe stawki, zależne m.in. od rodzaju ścieków.
Zgodnie z przepis art. 35 ust. 3pkt 5 pr. wod. do usług wodnych zalicza się wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, obejmujące także wprowadzanie ścieków do urządzeń wodnych, co nie odbiega od analogicznych regulacji funkcjonujących w ubiegłych latach.
Wprowadzanie ścieków do wód stojących jest bezwzględnie zakazane przepisem art. 75 pkt 2 lit. c pr. wod., natomiast w przypadku wprowadzania ścieków do jezior o wodach płynących, na podstawie przepisu art. 276 pr. wod., jednostkowe stawki opłat zmiennych, za ładunek substancji zanieczyszczających wprowadzanych ze ściekami do jezior, mnoży się przez współczynnik 2.
Ilość i skład ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi ustala się w miejscu wylotu ścieków z instalacji służących do ich oczyszczania lub kolektorów eksploatowanych przez podmiot obowiązany do ponoszenia opłaty za usługi wodne z tym, że w przypadku wprowadzania wód chłodniczych wraz z innymi rodzajami ścieków, ilość i skład ścieków ustala się przed ich zmieszaniem.
Wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi podlega opłacie, wymienionej w art. 268 ust. 1 pkt 2 pr. wod., która podobnie jak w przypadku poboru wód, składa się z opłaty stałej oraz opłaty zmiennej. Wysokość opłaty zależna jest od ilości i jakości ścieków wprowadzanych w ramach pozwolenia wodnoprawnego albo pozwolenia zintegrowanego oraz od rodzaju substancji zawartych w ściekach i ich ilości, a w przypadku wód z obiegów chłodzących elektrowni i elektrociepłowni – od temperatury tych wód.
Przepisem art. 279 pr. wod. z opłat za usługi wodne zwolnione zostało wprowadzanie:
1) do ziemi – ścieków w celu rolniczego wykorzystania, w przypadku posiadania pozwolenia wodnoprawnego albo pozwolenia zintegrowanego na takie ich wykorzystanie;
2) do wód lub do ziemi – wód pochodzących z obiegów chłodzących elektrowni lub elektrociepłowni, jeżeli ich temperatura nie przekracza +26°C albo różnica między temperaturą wód pobranych i wprowadzanych do wód lub do ziemi pochodzących z obiegów chłodzących elektrowni lub elektrociepłowni jest mniejsza niż 11°C;
3) do wód lub do ziemi – ścieków będących wodami zasolonymi, jeżeli wartość sumy chlorków i siarczanów (Cl+SO4) w tych wodach nie przekracza 500 mg/l;
4) do wód lub do ziemi – wód wykorzystanych na potrzeby chowu i hodowli ryb w obiektach przepływowych, charakteryzujących się poborem zwrotnym, pod warunkiem że ilość i rodzaj substancji w nich zawartych nie przekroczy wartości ustalonych w warunkach wprowadzania ścieków do wód określonych w pozwoleniu wodnoprawnym;
5) do wód lub do ziemi – wód wykorzystanych, odprowadzanych z obiektów chowu i hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych w stawach o wodzie stojącej, o ile produkcja tych ryb oraz tych organizmów, rozumiana jako średnioroczny przyrost masy tych ryb oraz tych organizmów w poszczególnych latach cyklu produkcyjnego, nie przekracza 1500 kg z 1 ha powierzchni użytkowej stawów rybnych tego obiektu w jednym roku danego cyklu produkcyjnego.
Ponadto przepisem art. 279a pr. wod. (wprowadzony ustawą z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy Prawo wodne) ustawodawca postanowił, że jeżeli wysokość opłaty nie przekracza 20 zł, podmioty nie wnoszą tej opłaty i nie otrzymują informacji o jej wysokości.
Wysokość opłaty stałej za wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi ustala się jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty, czasu wyrażonego w dniach (365 lub stosownie do ilości dni obowiązywania pozwolenia, jeżeli nie obejmuje ono całego roku) i określonej w pozwoleniu wodnoprawnym albo w pozwoleniu zintegrowanym maksymalnej ilości ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi, wyrażonej w m3/s. Dotyczy to również wód pochłodniczych odprowadzanych z innych zakładów niż elektrownie i elektrociepłownie. Jednostkowa stawka opłaty stałej za określoną w pozwoleniu wodnoprawnym albo w pozwoleniu zintegrowanym maksymalną ilość ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi, przepisem § 10 ust. 1 r.j.s.o., została ustalona w wysokości 250 zł na dobę za 1 m3/s ścieków.
Wysokość opłaty zmiennej za wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi ustala się jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty i wyrażonej w kg ilości substancji wprowadzanych ze ściekami do wód lub do ziemi. Przepis § 10 r.j.s.o., jednostkowe stawki opłaty zmiennej zróżnicował dla rodzajów ścieków i ustalił za 1 kg substancji wyrażonych jako wskaźnik:
– pięciodobowego biochemicznego zapotrzebowania tlenu (BZT5) w wysokości 4,28 zł, ze współczynnikiem 0,3 dla ścieków bytowych; 0,4 dla ścieków komunalnych wprowadzanych urządzeniami do realizacji zadań własnych gminy; ze współczynnikiem 1 dla ścieków przemysłowych oraz 0,5 dla ścieków innych;
– chemicznego zapotrzebowania tlenu w wysokości 1,71 zł, ze współczynnikiem 0,4 dla ścieków bytowych; 0,5 dla ścieków komunalnych wprowadzanych urządzeniami do realizacji zadań własnych gminy; ze współczynnikiem 1 dla ścieków przemysłowych oraz 0,7 dla ścieków innych;
– zawiesiny ogólnej w wysokości 0,52 zł;
– sumy chlorków i siarczanów (Cl+SO4) w wysokości 0,050 zł, przy czym dla obszaru działania RZGW w Gdańsku w wysokości 0,0142 zł.
Przy ustalaniu wysokości opłaty za wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi bierze się pod uwagę tę substancję wyrażoną jako wskaźnik, która powoduje opłatę najwyższą. Za wprowadzanie do wód lub do ziemi ścieków będących wodami zasolonymi opłatę ponosi się za sumę chlorków i siarczanów (Cl+SO4).
Jednostkowe stawki opłaty zmiennej za 1 kg substancji wprowadzanych ze ściekami do wód lub do ziemi ustalono w wysokości 45,55 zł za 1 kg fenoli lotnych oraz 124,56 zł za 1 kg heksachlorocykloheksanu (HCH), tetrachlorometanu (czterochlorku węgla – CCl4), pentachlorofenolu (PCP), aldryny, dieldryny, endryny, izodryny, heksachlorobenzenu (HCB), heksachlorobutadienu (HCBD), trichlorometanu (chloroformu – CHCl3), 1,2-dichloroetanu (EDC), trichloroetylenu (TRI), tetrachloroetylenu (nadchloroetylenu – PER), trichlorobenzenu (TCB), rtęci, kadmu, cynku, miedzi, niklu, chromu, ołowiu, arsenu, wanadu i srebra.
Do ustalenia opłaty ilość substancji zawartych w ściekach pomniejsza się o ilość tych substancji zawartych w pobranych wodach, których zużycie spowodowało powstanie tych ścieków.
Podmiotowi wprowadzającemu do wód lub do ziemi mieszaninę złożoną ze ścieków powstałych w związku z prowadzoną przez niego działalnością handlową, przemysłową, składową, transportową lub usługową oraz za zmierzoną ilość ścieków pochodzących od innego podmiotu, ustalana jest opłata, która stanowi sumę opłat za poszczególne rodzaje ścieków, z uwzględnieniem ich ilości i rodzajów oraz określonych współczynników różnicujących.
W przypadku ścieków z chowu lub hodowli ryb, z obiektów przepływowych, opłata za wprowadzanie tych ścieków do wód lub do ziemi ustalana jest na podobnych zasadach i przy zastosowaniu tych samych jednostkowych stawek opłaty. Do ustalenia wysokości opłaty bierze się pod uwagę tę substancję, która powoduje opłatę najwyższą (art. 278 ust. 1a pr. wod.), wybraną z trzech substancji wyrażonych jako wskaźnik: pięciodobowego biochemicznego zapotrzebowania tlenu (BZT5), lub chemicznego zapotrzebowania tlenu, lub zawiesiny ogólnej.
W przypadku ścieków odprowadzanych ze stawów o wodzie stojącej, opłata zależy od wielkości produkcji ryb lub innych organizmów wodnych, wyprodukowanych w tych stawach i ponoszona jest w postaci ryczałtu, wynoszącego 0,272 zł za każde rozpoczęte 100 kg przyrostu masy ryb lub innych organizmów wodnych w ciągu cyklu produkcyjnego w tych stawach, ponad średnioroczny przyrost masy w poszczególnych latach cyklu produkcyjnego przekraczający 1500 kg z 1 ha powierzchni użytkowej stawów, w jednym roku danego cyklu.
Podmiot ponoszący opłatę w postaci zryczałtowanej za wprowadzanie do wód lub do ziemi ścieków z chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych w stawach o wodzie stojącej wnosi tę opłatę bez wezwania w terminie 2 miesięcy po zakończeniu cyklu produkcyjnego w tych stawach, obejmującego okres od dnia 1 maja roku rozpoczynającego cykl do dnia 30 kwietnia roku następnego.
Wprowadzanie do wód lub do ziemi wód pochodzących z obiegów chłodzących elektrowni lub elektrociepłowni, na podstawie przepisu art. 270 ust. 12 pr. wod. podlega tylko opłacie zmiennej uzależnionej od temperatury tych wód. Przepisem § 10 ust. 10 r.j.s.o. jednostkowa stawka opłaty za 1 dam3 wód pochłodniczych wprowadzanych do wód lub do ziemi została ustalona w wysokości 0,68 zł jeżeli temperatura jest wyższa niż +26°C ale nie przekracza +32°C; w wysokości 1,36 zł jeżeli temperatura mieści się w granicach od +32°C do +35°C oraz w wysokości 4,24 zł jeżeli temperatura jest wyższa niż +35°C.
W przypadku odprowadzana ścieków bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego albo pozwolenia zintegrowanego, lub odprowadzania ścieków z przekroczeniem warunków określonych w pozwoleniu wodnoprawnym albo w pozwoleniu zintegrowanym, przepis art. 280 pr. wod. przewiduje opłatę podwyższoną. Opłata podwyższona za odprowadzanie ścieków bez wymaganego pozwolenia wynosi 500% opłaty zmiennej za wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi. Wysokość opłaty podwyższonej za przekroczenie warunków ustalonych w pozwoleniu zależy od ilości, stanu i składu ścieków albo minimalnej procentowej redukcji stężeń substancji zanieczyszczających w procesie oczyszczania ścieków, a w przypadku ścieków przemysłowych, dopuszczalnej ilości substancji zanieczyszczających oraz dopuszczalnej masy substancji – stosownie do warunków określonych w pozwoleniu. Opłatę podwyższoną ustala właściwy organ Inspekcji Ochrony Środowiska. Wysokość jednostkowych stawek opłaty podwyższonej określa rozporządzenie Rady Ministrów z 27.12.2017 r. w sprawie ustalania opłat podwyższonych za przekroczenie warunków wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi. Stosownie do przepisu art. 296 pr. wod. termin płatności opłaty podwyższonej za przekroczenie warunków określonych w pozwoleniu, może być odroczony na wniosek podmiotu zobowiązanego do uiszczenia tej opłaty, jeżeli realizuje on terminowo przedsięwzięcie inwestycyjne, którego wykonanie zapewni usunięcie przyczyn ponoszenia tej opłaty w okresie nie dłuższym niż 5 lat od dnia złożenia wniosku.
Przepis art. 35 ust. 3 pkt 7 pr. wod. do usług wodnych zalicza odprowadzanie do wód lub do urządzeń wodnych - wód opadowych lub roztopowych, ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów atmosferycznych albo w systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast, przy czym część pierwsza tego przepisu dotyczy wód opadowych ujętych w systemy kanalizacji deszczowej, nie tylko z terenów znajdujących się w granicach administracyjnych miast. Część druga jest przepisem martwym, bowiem wody odprowadzone do systemu kanalizacji zbiorczej, po zmieszaniu się ze ściekami, będą odprowadzane z tej kanalizacji nie jako wody opadowe lub roztopowe, ale jako ścieki.
Zgodnie z przepisem art. 268 ust. 1 pkt 3 lit. a pr. wod. opłaty pobierane są wyłącznie za odprowadzanie wód opadowych lub roztopowych do wód czyli do zasobów wodnych, w rozumieniu przepisów art. 18-26 pr. wod. Opłaty nie są pobierane za odprowadzanie wód opadowych lub roztopowych do urządzeń wodnych bezodpływowych, czyli takich, którymi te wody nie dopłyną do wód.
Za odprowadzanie do wód wody opadowej lub roztopowej ujętej w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej, wysokość opłaty stałej ustala się jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty, czasu wyrażonego w dniach i określonej w pozwoleniu wodnoprawnym albo w pozwoleniu zintegrowanym maksymalnej ilości wody odprowadzanej do wód, wyrażonej w m3/s. Opłata stała jest ustalana dla okresu rocznego, w związku z czym jako czas wyrażony w dniach przyjmuje się 365 dni w roku. Krótszy okres występuje wówczas, gdy w trakcie danego roku następuje rozpoczęcie lub zakończenie odprowadzania wód. Jednostkowa stawka opłaty stałej, przepisem § 6 r.jed.st.op., została ustalona na 2,5 zł na dobę za 1 m3/s maksymalnej ilości określonej w pozwoleniu wodnoprawnym albo w pozwoleniu zintegrowanym.
Wysokość opłaty zmiennej ustala się jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty, ilości odprowadzonych wód w m3 i czasu wyrażonego w latach. Jednostkowa stawka opłaty zmiennej przepisem § 8 r.j.s.o., została uzależniona od istnienia urządzeń, które zostały wykonane w celu retencjonowania wody z terenów uszczelnionych oraz pojemności tych urządzeń w stosunku do wielkości odpływu rocznego z terenów uszczelnionych. Jednostkowe stawki opłaty zmiennej za odprowadzanie do wód wody opadowej lub roztopowej ustalono w wysokości: 0,75 zł za 1 m3 na 1 rok, gdy brak jest urządzeń do retencjonowania wody z terenów uszczelnionych; 0,625 zł za 1 m3 na 1 rok, z urządzeniami do retencjonowania wody o pojemności do 10% odpływu rocznego; 0,50 zł za 1 m3 na 1 rok, z urządzeniami do retencjonowania wody o pojemności powyżej 10% odpływu rocznego; 0,375 zł za 1 m3 na 1 rok, z urządzeniami do retencjonowania wody o pojemności powyżej 20% odpływu rocznego; 0,075 zł za 1 m3 na 1 rok, z urządzeniami do retencjonowania wody o pojemności powyżej 30% odpływu rocznego z terenów uszczelnionych.
Art. 35 ust. 3pkt 8 pr. wod., do usług wodnych zalicza trwałe odwadnianie gruntów, obiektów lub wykopów budowlanych oraz zakładów górniczych, a także odprowadzanie do wód - wód pochodzących z odwodnienia gruntów w granicach administracyjnych miast.
Przepisy pr. wod. nie przewidują opłat za trwałe odwadnianie gruntów, obiektów lub wykopów budowlanych a jedynie za odprowadzanie do wód - wód pochodzących z odwodnienia gruntów w granicach administracyjnych miast. Usługa ta nie została ograniczona wyłącznie do wód odprowadzanych systemem kanalizacji deszczowej, zatem należy przyjąć, że obejmuje ona również wody odprowadzane innymi urządzeniami, w tym rowami ziemnymi.
W myśl przepisu art. 271 ust. 4 pr. wod., wysokość opłaty stałej za odprowadzanie do wód wody pochodzącej z odwodnienia gruntów w granicach administracyjnych miast ustala się jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty, czasu wyrażonego w dniach i określonej w pozwoleniu wodnoprawnym albo w pozwoleniu zintegrowanym maksymalnej ilości wody odprowadzanej do wód, wyrażonej w m3/s. Jednostkowa stawka opłaty stałej, przepisem § 7 r.j.s.o., została ustalona na 0,35 zł na dobę za 1 m3/s maksymalnej ilości określonej w pozwoleniu. Opłaty zmiennej za ten rodzaj usługi wodnej ustawa nie przewiduje.
Za usługi wodne wymienione w art. 35 ust. 3 pkt 2, 3, 4 i 9 pr. wod., ustawa nie przewiduje opłat stałych ani zmiennych, chociaż informacje o tych usługach mają istotne znaczenie przy ustalaniu wysokości jednostkowych stawek opłat oraz współczynników różnicujących.
Wysokość opłat za usługi wodne ustalają Wody Polskie oraz przekazują podmiotom obowiązanym do ponoszenia opłat za usługi wodne, w formie informacji, zawierającej także sposób obliczenia tej opłaty. Podmiot obowiązany do ponoszenia opłat za usługi wodne opłatę stałą wnosi na rachunek bankowy Wód Polskich w 4 równych ratach kwartalnych, nie później niż do końca miesiąca następującego po upływie każdego kwartału. Przepis art. 272 ust. 18 pr. wod. ustalający obowiązek wniesienia opłaty w terminie 14 dni od dnia, w którym doręczono mu informację o wysokości opłaty, w mojej ocenie dotyczy opłaty zmiennej. Od informacji o wysokości opłaty podmiotowi przysługuje prawo złożenia reklamacji do właściwego organu Wód Polskich, który w wyniku rozpatrzenia tej reklamacji ustala wysokość opłaty w drodze decyzji. Decyzja taka jest wydawana również wówczas, gdy podmiot obowiązany do ponoszenia opłat za usługi wodne nie wniesie opłaty w terminie. Od decyzji ustalającej wysokość opłaty przysługuje skarga do sądu administracyjnego. Złożenie reklamacji, jak i skargi, nie wstrzymuje obowiązku wniesienia opłaty. W przypadku uznania reklamacji nadpłacona kwota zostaje podmiotowi zwrócona.
|